YEREL YÖNETİMLERDE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Özet Görüntüleme: 10
/ 
PDF İndirme: 6
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.18077567Anahtar Kelimeler:
Psikolojik Sözleşme İhlali, Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık DavranışıÖzet
Günümüz kamu örgütlerinde, çalışanların görev tanımlarının ötesinde gönüllü katkılar sunması, örgütsel başarı için kritik bir unsurdur. Bu çalışma, belediye çalışanlarının algıladıkları psikolojik sözleşme ihlalinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini ve bu ilişkide örgütsel adaletin aracılık rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın evreni Zonguldak, Kozlu ve Kilimli belediyelerinde görev yapan personelden oluşmakta olup, örneklem 301 çalışandan meydana gelmiştir. Araştırmada veriler geleneksel anket yöntemiyle toplanmış, SPSS 26.0 ve AMOS 24.0 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, ölçeklerin geçerlilik ve güvenirlik düzeylerinin kabul edilebilir olduğunu göstermiştir. Regresyon ve aracılık analizleri bulgularına göre, psikolojik sözleşme ihlali örgütsel adalet algısını ve örgütsel vatandaşlık davranışını negatif yönde etkilemekte; örgütsel adalet ise bu ilişkide yalnızca dolaylı etki aracılığı sergilemektedir. Elde edilen bulgular, belediye çalışanlarında adalet algısının güçlendirilmesinin, psikolojik sözleşme ihlallerinin olumsuz sonuçlarını azaltarak çalışanların örgüte gönüllü davranış eğilimlerini artıran stratejik bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır.
Referanslar
Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. Advances in Experimental Social Psychology, 2, 267–299.
Bal, P. M., De Lange, A. H., Jansen, P. G. W., & van der Velde, M. E. G. (2015). A longitudinal study of the relations between job resources, time pressure, and well-being among managers. Journal of Occupational Health Psychology, 20(2), 194–207.
Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: Wiley.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). Routledge.
Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386–400.
Conway, N., & Briner, R. B. (2009). Understanding psychological contracts at work: A critical evaluation of theory and research. Oxford University Press.
Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34–48.
Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of Management, 31(6), 874–900. https://doi.org/10.1177/0149206305279602
Demirel, Y., & Gözükara, E. (2022). Örgütsel adaletin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1119–1136.
Ebrahimzadeh, S., Bagheri, R., & Shahin, A. (2024). The impact of organizational justice dimensions on psychological contract breach and employee trust. Management Decision, 62(1),98–117.
Farid, T., Iqbal, S., & Ahmed, M. (2022). Linking organizational justice with organizational citizenship behavior: The mediating role of trust and job satisfaction. Frontiers in Psychology, 13, 857923.
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (10th ed.). Pearson.
Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399–432.
Ha, T., Lee, S., & Kim, J. (2023). Fairness and motivation in public sector organizations: The moderating effect of psychological contract breach. Public Management Review, 25(3), 412–431.
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
Ingrams, A. (2020). Organizational citizenship behavior in the public sector: A systematic literature review and future research agenda. Public Personnel Management, 49(4), 478–500.
Jiang, L., & Lavaysse, L. M. (2022). Linking psychological contract breach to work behaviors: The moderating role of organizational justice. Journal of Vocational Behavior, 134, 103698.
Johnson, R. E., Ng, T. W. H., & Meyer, J. P. (2024). The future of organizational citizenship behavior: Revisiting motives and context. Journal of Organizational Behavior, 45(1), 23–47.
Kaya, B. (2022). Kamu kurumlarında psikolojik sözleşme ihlali ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Belediye çalışanları örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 20(4), 87–104.
Kim, S. (2023). Organizational justice and citizenship behavior: Revisiting fairness in public service organizations. Public Personnel Management, 52(2), 145–168.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). The Guilford Press.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.
Masterson, S. S., Lewis, K., Goldman, B. M., & Taylor, M. S. (2000). Integrating justice and social exchange: The differing effects of fair procedures and treatment on work relationships. Academy of Management Journal, 43(4), 738–748.
Morrison, E. W., & Robinson, S. L. (1997). When employees feel betrayed: A model of how psychological contract violation develops. Academy of Management Review, 22(1), 226–256.
Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527–556.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books.
Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It’s construct clean-up time. Human Performance, 10(2), 85–97.
Organ, D. W., Podsakoff, P. M., & MacKenzie, S. B. (2006). Organizational citizenship behavior: Its nature, antecedents, and consequences. Sage Publications.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513–563.
Qureshi, M. A., Ali, R., & Hassan, M. (2023). Organizational justice and psychological contract fulfillment: Implications for public sector employees. Public Administration Quarterly, 47(2), 201–228.
Robinson, S. L. (1996). Trust and breach of the psychological contract. Administrative Science Quarterly, 41(4), 574–599.
Robinson, S. L., & Morrison, E. W. (2000). The development of psychological contract breach and violation: A longitudinal study. Journal of Organizational Behavior, 21(5), 525–546.
Rousseau, D. M. (1995). Psychological contracts in organizations: Understanding written and unwritten agreements. Sage Publications.
Suazo, M. M. (2009). The mediating role of psychological contract violation on the relations between psychological contract breach and work-related attitudes and behaviors. Journal of Managerial Psychology, 24(2), 136–160.
Turnley, W. H., & Feldman, D. C. (1999). The impact of psychological contract violations on exit, voice, loyalty, and neglect. Human Relations, 52(7), 895–922.
Türe, A., & Acar, A. Z. (2021). Belediyelerde örgütsel adaletin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Kamu çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 26(2), 45–66.
Yüksel, M. (2017). Kamu çalışanlarında örgütsel adalet, güven ve vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 385–410.
Zhang, Y., Wang, C., & Li, X. (2024). Public employees’ helping behavior: The role of social identity and perceived justice. Public Personnel Management, 53(1), 78–96.
Zhao, H. A., Wayne, S. J., Glibkowski, B. C., & Bravo, J. (2007). The impact of psychological contract breach on work-related outcomes: A meta-analysis. Personnel Psychology, 60(3), 647–680.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Turkish Management Review
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Paylaş — eseri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz. her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
- Uyarla — her türlü amaç için (ticari amaç da dahil) karıştır, aktar ve mevcut eserin üzerine inşa et her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
- Lisans şartlarını yerine getirdiğiniz sürece, lisans sahibi bu özgürlükleri (belirtilen hakları) iptal edemez.
Aşağıdaki şartlar altında:
- Atıf — uygun referans vermeli , lisansa bağlantı sağlamalı ve değişiklik yapıldıysa bilgi vermelisiniz. Bunları uygun bir şekilde yerine getirebilirsiniz fakat bu, lisans sahibinin sizi ve kullanım şeklinizi onayladığını göstermez.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyi kullanarak sınırlayamazsınız.
Uyarılar:
Kamu Malı malzemenin lisans koşullarına ya da ayrıcalık ya da sınırları ile izin verilen kullanımına uymak zorunda değilsiniz.
Garanti verilmez. Lisans kullanım amacınıza uygun tüm izinleri sağlamayabilir. Mesela, tanınırlık, gizlilik veya manevi haklar gibi haklar kullanıma sınır getirebilir.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 