Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algısının Kurumsallaşma Seviyesine Etkisi
Özet Görüntüleme: 227 / PDF İndirme: 100
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7465359Anahtar Kelimeler:
Nepotizm, Örgütsel Adalet, Kurumsallaşma SeviyesiÖzet
Örgütlerin sürdürülebilirliklerini devam ettirirken savundukları ilkeler ve benimsedikleri politikalar kapsamında adaletten vazgeçmeyip kişilere bağımlı kalmadan ilerlemesi gerektikleri düşünülmektedir. Bu gerekçeden yola çıkarak araştırmanın amacı; nepotizm ve örgütsel adalet algısının kurumsallaşma seviyesine olan etkisinin incelenmesidir. Veriler çevrimiçi ortamda anket kullanılarak toplanmıştır. Araştırma, Samsun il ve ilçe sınırlarında faaliyet gösteren özel sektör ile kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan 290 işgören üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında öncelikle; yapısal geçerliliği ortaya koymak amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmış olup analiz sonucunda çoklu normallik varsayımı sağlanamadığı için hesaplama yöntemi olarak bootstrap yöntemi dikkate alınarak kullanılmıştır. Elde edilen değerler sonucunda modelin kabul edilebilir sınırlarda uyum sağladığı ortaya konulmuştur. Modelin test edilmesi için yapılan yol analizinde ise maximum likelihood hesaplama yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda; örgütsel adalet algısı ölçeği ile kurumsallaşma ölçeği toplam puanı arasındaki yol katsayıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ancak, nepotizm ölçeği puanının etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Araştırmada ileri sürülen hipotezlerin bir tanesi doğrulanmış ve diğerleri red edilmiştir. Araştırma sonucunda; kurumsallaşma seviyesinin artmasında örgütsel adalet önemli bir değişken iken, nepotizmin yer alması engelleyici bir role sahip olmadığına ulaşılmıştır.
Referanslar
Abdalla, H., Maghrabi, A., & Raggad , B. (1998). Assessing the Perceptions of Human Resource Managers Toward Nepotism/A Cross-Cultural Study. İnternetional Journal of Manpower, 19(8), 554-570.
Altıntaş, T. (2020). Nepotizm ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 65-76.
Arslaner, E., Erol, G., & Boylu, Y. (2014). Konaklama İşletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Bir Araştırma. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 62-77.
Aydın, Ö. F. (2020). Aile İşletmeleri ve Kurumsallaşma Sürecinde Karşılaştığı Zorluklar [Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Aydoğan, İ. (2009). Favoritism in the Turkish Educational System: Nepotism, Cronyism and Patronage. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 1-17.
Aytaç, M., & Öngen, B. (2012). Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 5, 14-22.
Azeem, M. M., Abrar, M., Bashir, M., & Zubair, A. (2015). Impact of Organizational Justice and Psychological Empowerment on Perceived Organizational Performance: The Mediating Role of Organizational Citizenship Behaviour. American Journal of Industrial and Business Management, 5, 272-280.
Bozkurt, G. (2017). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Evresinde Nepotizm Etkisi. [Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Büte, M., & Tekarslan, E. (2010). Nepotizm'in Çalışanlar Üzerinde Etkileri: Aile İşletmelerine Yönelik Bir Saha Araştırması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(6), 1-21.
Cangür, Ş. (2012). Yapısal Eşitlik Modellemesinde Kullanılan Model Uyum İndekslerinin Karşılaştırılması. [Doktora Tezi]. Uludağ Üniversitesi. Charles, G. (2015). Effects of Nepotısm And Famıly Conflıcts on the Performance of Famıly-Owned Fırms in Tanzanıa: Contrastıng Vıews. Tanzania Business Management Review, 45-69.
Colquitt, J., Conlon, D., Wesson, M., Porter, C., & Ng, K. (2001). Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
Cropanzano, R., Bowen, D., & Gilliland, S. (2007). The Management of Organizational Justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 24-48.
Çalışkan, S. C. (2014). Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenleri ile Yeni Araştırma Modelleri Geliştirme Arayışları: Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenlerinin İşe Adanmışlık, Tükenmişlik ve Sinizm Üzerine Etkileri ve Bu Etkileşimde Örgütsel Adalet Algısının Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 363-382.
Dalğar, H., & Pekin, S. (2011). Kurumsal Yönetim ile Finansal Tablo Manipülasyonu Arasındaki İlişki: İmkb Kurumsal Yönetim Endeksi'nde Yer Alan Şirketlerde Bir Araştırma. Mali Çözüm, 21(107), 19-44.
Demirel, Y., & Savaş, Y. (2017). Nepotizmin Yenilik ve Yetenek Yönetimi Üzerine Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 129-142.
Gündüz, G. (2008). İşletmelerde Kurumsallaşma Uygulamalarına Yönelik Çalışan Tutumlarının Örgütsel Vatandaşlık İle İlişkisine Yönelik Bir Uygulama. [Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
İşcan, Ö. F., & Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
İşçi, E., Bal Taştan, S., & Kozal, M. A. (2013). Örgütlerde Kurumsallaşma Düzeyinin Nepotizm Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Hastane Çalışanları Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 61-83.
Işık, M., & Çiçek, B. (2019). İnsan Kaynakları Uygulamalarının Kurumsallaşma Algısı Üzerindeki Öncüllük Rolü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(2), 128-149. https://doi.org/10.11611/yead.538120
Kamilçelebi, K. (2019). Kalite Yönetim Uygulamalarının Kurumsallaşma Sürecine Etkisi: Mekanik Tesisat Sektöründe Bir Uygulama. [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Karacaoğlu, K., & Yörük, D. (2012). Çalışanların Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algılamaları:Orta Anadolu Bölgesinde Bir Aile İşletmesi Uygulaması. 'İş, Güç' Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14, 43-64.
Kawo, J., & Torun, A. (2020). The Relationship Between Nepotism and Disengagement: The Case of İnstitutions in Ethiopia. Journal of Management, Marketing and Logistics, 53-65. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2020.1197
Kırklıkçı, A. B., & Gedik, T. (2020). Türkiye Mobilya İşletmelerinin Kurumsallaşma Algılarının Analizi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 16(1), 1-16.
Lamprakis, A., Alamani, K., Malliari, A., & Grivas, I. (2018). The Organisational Justice as a Human Resources Management Practice and its Impact on Employee Engagement: The Case of the Prefecture of Attica (Greece). Scientific Annals of Economics and Business, 65(1), 65-79. DOI: 10.2478/saeb-2018-0004
Özabacı, N. (2011). İlişki Niteliği Ölçeği'nin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(162), 159-167 .
Özkanan, A., & Erdem, R. (2014). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 179-206.
Özler, H., Ergun Özler, D., & Eren Gümüştekin, G. (2007). Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri ve Kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 437-450.
Polat, G. (2012). Örgütlerde Nepotizmin Örgütsel Adalet Algısı ile İlişkisinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma.[Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Sarıboğa, M. (2017). Nepotizmin Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumuna Etkisi ve Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, Doğuş Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Sayın, A. (2014). Klasik Test Kuramı ve Madde Tepki Kuramına Göre Kestirilen Parametrelerle Sınırlandırılan Yapısal Eşitlik Modellerinin Uyum İndekslerinin Karşılaştırılması. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Seçilmiş, C., & Uysal, D. (2016). The Moderating Role of Nepotism in the Effect of Employee Empowerment on Perceptions Regarding Organisational Justice at Hospitality Organisations. International Journal of Business and Management Invention, 5(9), 65-76.
Sidani, Y., & Thornberry, J. (2013). Nepotism in the Arab World: An Institutional Theory Perspective. Business Ethics Quarterly, 23(1), 69-96.
Solmaz, G. (2014). Örgütlerde Kayırmacılığın Örgütsel Adalet Algılaması Üzerine Etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Turhan, R. (2016). Nepotizm, Kronizm ve Patronaj Eğilimlerinin Kurumsallaşma Algısı Bağlamında Analizi. [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Ülkem, A. (2020). Kurumsallaşma ve Performans İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Üstük, İ. (2018). Cinsiyet Ayrımcılığının ve Cinsiyete Dayalı Nepotizmin Çalışan Performansına Etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Vveinhardt, J., & Sroka, W. (2020). Nepotism and Favouritism in Polish and Lithuanian Organizations: The Context of Organisational Microclimate. Sustainability, 1-23. https://doi.org/10.3390/su12041425
Yaşlıoğlu, M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 74-85.
Yavuz, H. (2021). Çalışanların Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algısı İlişkisi: Ankara'da Bir Alan Araştırması. [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Yavuz, M., Gürhan, N., & Geniş, B. (2020). Nepotism perception and job satisfaction in healthcare workers. Anatolian Journal of Psychiatry , 21(5), 468-476.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Turkish Management Review
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.